خط انتقال مواد

در واحد های صنعتی به محصولاتی در دست ساخت بوده و فرآیند تولید آن ها تکمیل نیافته است، اصطلاح مواد اطلاق می شود. مواد اولیه از بدو ورود به صورت مکانیزه راحی خط تولید می شود. تا انتهای فرآیند ساخت نیز حرکت مواد و جا به جایی آن ها به واسطه ی تجهیزات مکانیکی انجام می شود. این دستگاه مانند یک ریل طویل است که دارای تسمه های فلزی و یا لاستیکی می باشد. به این ریل خط انتقال مواد گفته می شود. در کارخانه های مکانیزه و یا نیمه مکانیزه ریل خط انتقال مواد وجود داشته و سبب سهولت در امر جا به جایی مواد خواهد شد.

خط انتقال مواد مزیت های بسیار زیادی داشته و در تمامی واحد های صنعتی از آن استفاده می شود. مکانیزم خط انتقال مواد باید به نحوی باشد که بدون این که آسیبی به مواد وارد شود، در چرخه ی تولید به گردش در آید و فرآیند ساخت آن به اتمام برسد. در یک دایره ی تولید چندین خط انتقال مواد وجود دارد که وظیفه ی همگی آن ها هدایت مواد از یک نقطه به نقطه ای دیگر در خط تولید می باشد. در این مبحث خط انتقال مواد را مورد بررسی قرار می دهیم، خواهشمندیم این مطلب را تا انتها دنبال کنید.

محل قرار گیری خط انتقال مواد  

واحد های صنعتی ماهیت متفاوتی دارند، هر کدام از آن ها محصولی متفاوت را تولید کرده و بر اساس نوع فعالیت نحوه ی ورود مواد به درون کارگاه و خط تولید نیز متفاوت می باشد. خط تولید نیز کاملا منحصر به فرد بوده و از طراحی خاصی پیروی می کند، از این رو نمی توان به صورت قطعی بیان کرد که محل قرار گیری خط انتقال مواد چگونه است. اما در همه ی کارگاه های تولیدی دستگاه های زیادی وجود داشته که هر کدام از آن ها فرآیندی خاص را بر روی مواد اجرا می کنند.

 با این وجود پیش از ورود به هر دستگاهی یک خط انتقال مواد نصب شده است و درون دستگاه نیز هم چنان خط انتقال وجود داشته و مواد جدید از آن خارج می شود. این مواد تنها یک بخش از چرخه ی تولید را طی کرده است و راهی بخش های دیگر خواهد داشت. این روال کاملا تا انتهای چرخه یتولید حفظ شده و مواد از دستگاهی به دستگاه دیگر هدایت می شوند که این جا به جایی توسط خط انتقال مواد انجام خواهد شد. احتمال دارد یک دستگاه چندین عملیات را به صورت همزمان انجام دهد، از این رو ممکن است مسیر چندین خط انتقال مواد منتهی به دستگاه شود.

اگر بخواهیم خط انتقال مواد را بهتر تشریح کنیم، می توان این خطر را به مسیر مارپیچ پر پیچ و خمی تشبیه کرد که در در طی مسر خود راهی جایگاه های خاصی شده و تغییر شکل می دهد. این مسیر مارپیچ از کارخانه ای به کارخانه ی دیگر متفاوت بوده و هر واحد صنعتی با توجه به طراحی خاصی که دارد، مطابق همین اصل دارای خط انتقال خاصی است که کمک شایانی در روند تولید کرده و سرعت تولید را افزایش می دهد.

طراحی خط انتقال مواد

خط انتقال مواد دارای انواع و اقسام مختلفی است، طبیعتا به دلیل گوناگونی محصولات تولیدی نمی توان در هر واحد صنعتی از یک خط انتقال مواد استفاده کرد. با این وجود خط انتقال مواد با شکل ظاهری متفاوت و کارایی های منحصر به فردی ساخته شده اند. یکی از خط انتقال مواد که کاربرد زیادی داشته و در بسیاری از واحد های صنعتی مواد غذایی و ..از آن استفاده می شود، خط انتقال مواد فلزی است. این خط انتقال از در کنار هم قرار گرفتن غلتک های فلزی که سطح مقطع کوچکی داشته و طویل است ساخته می شود. غلتک ها به صورت افقی در کنار هم قرار می گیرند، دور تا دور غلتک ها تسمه های لاستیکی قرار گرفته شده است که مانع از لغزش غلتک ها خواهد شد.

ساختار این خط انتقال مواد بدین صورت است که در هنگام شروع هر کدام از غلتک ها شروع به حرکت دورانی کرده و با گردش حول محور خود سبب حرکت مواد بر روی خط انتقال می شوند. سطح صیقلی و صاف غلتک ها باعث حرکت روان مواد با هر شکل و ظاهری شده است و هیچ آسیبی حین حرکت بر روی خط انتقال به مواد وارد نخواهد شد. طراحی خط انتقال مواد فلزی ساده بوده و فاکتور های با اهمیت آن سطح مقطع، ضخامت و طول غلتک ها می باشد. تعداد غلتک هایی که در کنار هم قرار می گیرند طول خط انتقال مواد را می سازد که از دیگر نکات مهم حین طراحی خط انتقال می باشد.

یکی دیگر از انواع خط انتقال مواد، نمونه ی تسمه ای مانند آن بوده که در میانه ی تسمه ها غلتک های مختلفی تعبیه شده است که در اثر گردش آن ها، تسمه ها حرکت می کنند. سطح صاف تسمه نه تنها آسیبی به مواد نمی رساند بلکه برای کالا های سنگین و صنعتی بسیار مناسب می باشد. قطعات فلزی را نمی توان با استفاده از خط انتقال مواد فلزی جا به جا کرد. خط انتقال مواد لاستیکی مناسب مواد و متریال فلزی می باشد و از سایش آن ها جلوگیری خواهد کرد.  در طراحی خط انتقال مواد تسمه ای طول و عرض تسمه ها، جنس مواد اولیه ی تشکیل دهنده ی آن و هم چنین غلتک های محرک موجود بیان خواهد شد.

چگونه می توان خط انتقال مواد را ساخت؟

خط انتقال مواد از قطعات زیادی تشکیل نشده است، از این رو برای ساخت آن ها نیاز به دستگاه های زیادی نخواهد بود. برای ساخت غلتک های فلزی از روش های مختلفی استفاده می شود. در یکی از روش ها صفحات منجسم فلزی که به صورت نوار هایی با عرض مشخص درآمده اند وارد دستگاهی می شوند که نوار ها را خم کرده و به شکل استوانه و غلتک در می آورد. به واسطه ی جوشکاری تمام درز و شیار های غلتک ها پوشیده خواهد شد. در نهایت برای یک دست شدن صیقل داده می شوند و تمامی سطوح زبر آن ها از بین خواهد رفت. در نهایت غلتک های هم اندازه و منسجمی تولید خواهند شد که می توان با نصب آن ها در کنار هم خط انتقال مواد فلزی را ساخت.

در روش دیگر برای ساخت غلتک ها، مواد اولیه به واسطه ی حرارت بالا و فشار به شکل قالب های استوانه ای شکل در آمده که دستگاه تراش و لیزر وظیفه دارد میان آن ها را خالی کند و غلتک های تو خالی ساخته شوند. با توجه به طراحی که توسط کادری مجرب انجام می شود روش های متفاوتی برای ساخت خط انتقال مواد فلزی وجود دارد. ساخت نمونه ی بعدی خط انتقال مواد بسیار ساده است. چرا که سطح لاستیکی ان به واسطه ی چندین دستگاه مخصوص انجام شده و پس از تهیه ی تعدادی محدود از غلتک ها به راحتی تسمه سوار بر استوانه های فلزی کوچک شده و خط انتقال مواد ساخته می شود. البته جزئیات زیادی در ساختخط انتقال مواد دخیل است که با ریزه کاری ها رفع شدنی است.  

در چه صورت خط انتقال مواد نیاز به تعمیر پیدا می کند؟

خط انتقال مواد نیز اگر در شرایط نا مناسبی قرار بگیرد، نیاز به تعمیر پیدا می کند. تصور کنید کارخانه ای را که دو شیفت کاری در حال فعالیت است و مدام مواد از نقطه ای به نقطه ای دیگر هداست می شوند. خط انتقال مواد لحظه ای از حرکت نایستاده و مدام در حال فعالیت بوده است. استهلاک در اثر چنین شرایطی گریبان گیر دستگاه شده و در فعالیت های آن اختلال ایجاد خواهد کرد. هم چنین اگر بیش از حد ظرفیت خط انتقال مواد بر روی ان قرار داده شود، وزن بالای آن ها سبب شده تا فشار نا مطلوبی به دستگاه وارد شود و به قطعات خط انتقال آسیب جدی وارد شود.

در شرایطی که خط انتقال مواد دچار مشکلات می شود، اقدام به تعمیر آن ها اثر بخشی مثبتی داشته و مانع از انباشت استهلاک آن ها خواهد شد. شنیده اید که جلوی ضرر را از هر کجا که بگیرید، غنیمت است. بی شک خراب شدن خط انتقال مواد به دلیل تحمل هزینه ها و کاهش عمر مفید ضرر زیادی به دستگاه وارد خواهد کرد. اگر به موقع اقدام به تعمیر خط انتقال مواد شود، جلوی زیان زیادی گرفته شده است و ممکن است با یک آچار کشی جزئی این مشکل برطرف شود. اما در صورت برطرف نشدن خرابی دستگاه، مشکلات جدیدی متولد شده و مجبور به تحمل هزینه های بیشتری خواهید شد.

کلام پایانی

خط انتقال مواد یکی از مهم ترین آپشن های مکانیزه شدن واحد صنعتی و کارخانه می باشد. چرا که برای حمل مواد موجود در خط تولید نیازمند افراد و دستگاه های زیادی خواهیم بود. در صورت نبود خط انتقال مواد، حین جا به جایی ممکن است آسیب های زیادی به مواد وارد شود. در گذشته واردات تنها راه تامین خط انتقال مواد می بود، اما امروزه این فناوری در کشور ما نیز وجود داشته و مجموعه های مختلفی در حال ساخت خط انتقال مواد می باشد. شرکت پادیر ماندگار انواع مختلف خط انتقال مواد را در مقیاس و اندازه های مختلفی ساخته و راهی بازار مصرف و صنعت های دیگر می کند. کیفیت خط انتقال مواد ایرانی ساخت پادیر بسیار بالا بوده و در بازار جهانی معتبر می باشد.